„Zagrożenie dla środowiska i konkurencyjności UE” - Prawnicy krytykują propozycję pakietu Omnibus

Prawnicy ClientEarth krytykują plan Komisji Europejskiej mający na celu osłabienie kluczowych przepisów UE w zakresie ESG i odpowiedzialności korporacyjnej, co podważa cele środowiskowe i konkurencyjność UE.

Opublikowana propozycja pakietu Omnibus wprowadza daleko idące zmiany do dyrektywy w sprawie sprawozdawczości dotyczącej zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSRD), dyrektywy w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSDD) oraz rozporządzenia w sprawie unijnej taksonomii. Propozycja ta narusza istotę dyrektywy CSDD - kluczowego prawodawstwa mającego na celu zagwarantowanie odpowiedzialności przedsiębiorstw za szkody środowiskowe i naruszenia praw człowieka w ich działalności oraz reagowanie na takie przypadki.

Proponowane rozwiązanie wykracza daleko poza uproszczenie wymogów sprawozdawczych. Drastycznie osłabia ono odpowiedzialność korporacyjną, ograniczając należytą staranność do bezpośrednich partnerów biznesowych i osłabiając zobowiązania wynikające z planu transformacji klimatycznej.

Ponowne otwieranie tej dyrektywy bez oceny skutków lub odpowiedniego procesu konsultacji - jeszcze przed jej wdrożeniem - podważa demokratyczne zasady wyrażone w traktatach UE. Pośpieszne konsultacje między organami Komisji, które odbyły się w weekend, wydają się powierzchowne, podając w wątpliwość zasadność całej inicjatywy.

Propozycja przedstawiona 26.02.2025 nie jest uproszczeniem, lecz niebezpieczną deregulacją, która podważa fundamenty unijnej polityki zrównoważonego rozwoju. Niepokój budzą m.in. zmiany w dyrektywie CSDDD, której celem było zapewnienie, że firmy ponoszą realną odpowiedzialność za swój wpływ na prawa człowieka i środowisko w całym łańcuchu wartości. Ograniczenie obowiązku należytej staranności, usunięcie odpowiedzialności cywilnej oraz osłabienie wymagań dotyczących planów transformacji klimatycznej sprawiają, że propozycja Omnibusa osłabia zobowiązania firm do przeprowadzenia faktycznej transformacji. W efekcie, propozycja Omnibusa otwiera drzwi do nieefektywnych, powierzchownych deklaracji bez realnego wpływu na środowisko - a to krok wstecz dla unijnych ambicji klimatycznych. – komentuje Wojciech Modzelewski, prawnik Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi.

Fundacja ClientEarth wzywa Parlament Europejski i Radę do sprzeciwienia się włączeniu CSDD do zmian pakietu Omnibus.

Informacje dla mediów:

Fundacja ClientEarth zareagowała na tę propozycję już w styczniu, kiedy to KE przeprowadziła zamknięte spotkania, głównie z przedstawicielami biznesu, zwłaszcza z sektora naftowego i gazowego, w dużej mierze pomijając głosy społeczeństwa obywatelskiego.

W czasie spotkania podzieliliśmy się naszymi obawami dotyczącymi jednostronnych i nieodpowiednich konsultacji w formie listu skierowanego do przewodniczącego Komisji Europejskiej.

Poprawki zaproponowane przez pakiet Omnibus osłabiają kluczowe postanowienia CSDD:

1. Ograniczony zakres tworzy luki w nadzorze. Przejście z podejścia opartego na ryzyku na podejście skoncentrowane na bezpośrednich partnerach biznesowych (tier 1) ogranicza należytą staranność jedynie do bezpośrednich kontrahentów. Prowadzi to do pomijania podmiotów o wyższym ryzyku znajdujących się dalej w łańcuchu wartości, ignorując przy tym ugruntowane praktyki rynkowe oraz międzynarodowe wytyczne.
2. Osłabienie zobowiązań klimatycznych podważa odpowiedzialność korporacyjną. Zmieniony wymóg dotyczący planów transformacji klimatycznej ogranicza się jedynie do ich przyjęcia, bez realnego nacisku na wdrożenie. To osłabia odpowiedzialność przedsiębiorstw w momencie, gdy konieczne są zdecydowane działania.