Osiągnęliśmy porozumienie w naszej sprawie przeciwko Danone.

Dwa lata po wniesieniu sprawy przeciwko gigantowi spożywczemu, wraz z naszymi francuskimi partnerami Surfrider Europe i Zero Waste France, osiągnęliśmy porozumienie i postępowanie sądowe dobiegło końca.

Kiedy rozpoczęła się nasza sprawa przeciwko Danone?

W styczniu 2023 r., wraz z naszymi partnerami, pozwaliśmy firmę Danone za nieprzestrzeganie obowiązku zachowania należytej staranności zakresie tworzyw sztucznych.

Danone to francuska firma będąca właścicielem znanych międzynarodowych marek, takich jak Evian, Activia i Volvic. Twierdziliśmy, że wykorzystanie tworzyw sztucznych przez firmę jest sprzeczne z prawem francuskim, które wymaga od firm uznania i odniesienia się do wpływu ich działalności na środowisko, zdrowie i prawa człowieka.

We wrześniu 2023 r. sąd skierował strony do mediacji pod kierunkiem niezależnego mediatora. Rok później osiągnęliśmy porozumienie z Danone.

Co zostało uzgodnione?

Porozumienie to zaowocowało czterema zobowiązaniami ze strony Danone:

1. Zaktualizowanie zagrożeń związanych z wykorzystaniem tworzyw sztucznych w swoim planie zachowania należytej staranności (jest on kluczowym wymogiem francuskiego prawa dla firm powyżej pewnej wielkości).

2. Wzmocnienie polityki łagodzenia i zapobiegania ryzyku związanemu ze stosowaniem tworzyw sztucznych, w szczególności wdrożenie przez Danone rozwiązań w zakresie ponownego użycia.

3. Publikacja śladu plastikowego (plastic footprint)

4. Odbywanie corocznych spotkań między ClientEarth i naszymi partnerami a Danone w latach 2025-2027.

W ramach mediacji Danone zaktualizował swój plan zachowania należytej staranności. Wskazuje on teraz również, że stosowanie tworzyw sztucznych, w szczególności w opakowaniach, może generować istotne ryzyko „dla wody, powietrza, gleby, klimatu, praw człowieka i zdrowia”, w szczególności ryzyko związane z obecnością wrażliwych substancji (podatnych na migrację) w tworzywach sztucznych. Potencjalny wpływ zanieczyszczenia plastikiem, w tym mikroplastikami, na zdrowie ludzi jest przedmiotem badań, których postępy i wyniki Danone uważnie śledzi.

Jakie są skutki zanieczyszczenia plastikiem?

Żyjemy w czasach nadmiaru tworzyw sztucznych. Globalna ilość odpadów z tworzyw sztucznych prawie się podwoiła w latach 2000-2019 i może się potroić do 2060 roku.

Jest to problem, ponieważ:

• Tworzywa sztuczne jednorazowego użytku generują ogromne ilości odpadów.  Np. w 2024 r. ilość odpadów z tworzyw sztucznych już 5 września 2024 r. przekroczyła ilość, którą systemy gospodarki odpadami mogły zagospodarować. Zanieczyszczenie plastikiem jest obecnie największym zagrożeniem dla życia morskiego. Pozbycie się tworzyw sztucznych nie jest takie proste, nawet jeśli są one prawidłowo utylizowane.
• Tworzywa sztuczne są wytwarzane z ropy naftowej i gazu. Proces wydobywania tych paliw kopalnych i przekształcania ich w plastik jest również bardzo wysokoemisyjny.
• Opakowania z tworzyw sztucznych mogą również zawierać substancje chemiczne, które są szkodliwe dla zdrowia, w tym substancje zaburzające gospodarkę hormonalną, które mogą mieć poważne konsekwencje dla płodności. Spośród 10 500 substancji chemicznych, które można znaleźć w tworzywach sztucznych, prawie jedna czwarta jest potencjalnie niebezpieczna dla zdrowia ludzkiego i została powiązana z cukrzycą, otyłością, niektórymi rodzajami raka i innymi chorobami.
• W całym cyklu życia plastik stanowi zagrożenie dla praw człowieka. Sam proces produkcji jest toksyczny, co więcej, w wielu krajach system gospodarowania odpadami opiera się na osobach wykonujących tę pracę nieformalnie (w szarej strefie), pracujących w niebezpiecznych warunkach i pozbawionych podstawowych praw pracowniczych.

Aby chronić ludzi i przyrodę, należy ograniczyć zużycie plastiku na wszystkich poziomach społeczeństwa, a firmy mają w tym do odegrania ważną rolę.

Czym jest obowiązek zachowania należytej staranności?

Francuska ustawa o obowiązku zachowania należytej staranności to przełomowe prawo, które zostało przyjęte w odpowiedzi na tragedię Rana Plaza - zawalenie się fabryki tekstyliów w Bangladeszu w 2013 roku. W jej wyniku zginęło ponad 1000 osób. Odkrycie w gruzach metek znanych marek odzieżowych poruszyło opinię publiczną. Do czasu przyjęcia ustawy, firmy nie były pociągane do odpowiedzialności za to, co dzieje się w ich łańcuchach wartości.

Teraz jednak, na mocy tej ustawy, firmy zatrudniające ponad 5000 pracowników we Francji lub 10 000 pracowników we Francji i zagranicznych spółkach zależnych, muszą publikować coroczny „plan zachowania należytej staranności”. Powinien on identyfikować zagrożenia środowiskowe i społeczne wynikające z działalności firmy oraz jej spółek zależnych, dostawców i podwykonawców na całym świecie. Plany te muszą obejmować środki łagodzące i zapobiegawcze dostosowane do wagi tych zagrożeń, a także sprawozdanie z wdrożenia tych środków.

Link do oryginalnej treści komunikatu w języku angielskim